Tham dự buổi làm việc với ADB, về phía Cục Điều tiết điện lực có đại diện Lãnh đạo Cục, Lãnh đạo và chuyên viên các phòng chuyên môn, về phía ADB có các cán bộ văn phòng ADB tại Việt Nam và đại diện đơn vị tư vấn triển khai nghiên cứu, phát triển Thị trường điện khu vực ASEAN, ngoài ra còn có đại diện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (NLDC).
Tại buổi làm việc, Đại diện ADB và đơn vị tư vấn đã chia sẻ các lợi ích của việc mua bán điện trên thị trường khu vực thông qua bài học kinh nghiệm của các nước trên thế giới và có bài trình bầy về các ý tưởng ban đầu cho đề xuất hỗ trợ các nước ASEAN. Theo đó, mục tiêu của dự án là thiết lập một thị trường điện khu vực (Regional Power Market - RPM) và kết nối xuyên biên giới để đảm bảo cung cấp năng lượng bền vững và đáng tin cậy, điều này sẽ tối ưu hóa việc phân bổ nguồn năng lượng, thúc đẩy thương mại điện năng xuyên biên giới và tăng cường an ninh năng lượng, thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo. Các ý tưởng ban đầu để hiện thực hóa RPM thông qua một lộ trình với các bước như sau: (i) Rà soát, đánh giá và thiết kế các mô hình và kịch bản cho RPM; (ii) Triển khai thí điểm thị trường giao dịch với tối thiểu 03 quốc gia tham gia, trong đó giai đoạn đầu các giao dịch được thực hiện trên giấy với những cơ chế giao dịch đơn giản (Thị trường “Nông” - Shadow trading), không có thanh toán thật; (iii) Hoàn thiện từng bước để chuyển dần sang các giao dịch và thanh toán tài chính chính thức trên cơ sở mô hình thị trường được đề xuất phù hợp. Song song với quá trình hình thành thị trường khu vực, là việc tăng cường thực hiện liên kết lưới điện các nước trong khu vực để từng bước tăng dần tỷ trọng giao dịch trong thị trường khu vực; hoàn thiện các khung pháp lý và các điều kiện ràng buộc. 

 
Các thành phần và điều kiện ban đầu để phát triển thị trường khu vực thí điểm

Sau khi nghe phần trình bầy ý tưởng ban đầu của ADB và nhóm chuyên gia, Cục Điều tiết điện lực và EVN, NLDC đều có chung quan điểm cho rằng việc hình thành thị trường điện khu vực là một ý tưởng hay và sẽ phối hợp chặt chẽ với ADB và nhóm chuyên gia tư vấn trong quá trình nghiên cứu; đồng thời đã đưa ra các tham vấn và nhận định sơ bộ về một số vấn đề cần phải được quan tâm giải quyết trong phạm vi hỗ trợ kỹ thuật và nghiên cứu của ADB cho các nước trong khu vực, bao gồm: (i) Rà soát khung pháp lý, cơ sở và thẩm quyền phê duyệt để triển khai thí điểm thị trường điện khu vực, trong đó có các quy định về mua bán điện với nước ngoài của các nước; (ii) Cần đưa ra được nhiều hơn các ví dụ điển hình về mô hình, cách thức vận hành, phối hợp trong thị trường điện tại các khu vực khác nhau trên thế giới; (iii) Các tiêu chuẩn kỹ thuật, các vấn đề về thương mại, tài chính của từng quốc gia khi vận hành trong một hệ thống điện chung và khi tham gia thị trường điện khu vực; (iv) Các rào cản đối với các nhà máy điện tư nhân (IPP) khi tham gia thị trường điện khu vực; (v) Các cơ chế vận hành trong thị trường điện như dịch vụ phụ trợ, thị trường cân bằng và cơ chế tham gia của các loại hình công nghệ mới (BESS, tích năng, NLTT,..) cần được nghiên cứu kỹ và đề xuất phù hợp với lộ trình …

Kết thúc buổi làm việc, căn cứ các nội dung trao đổi tại cuộc họp, phía đơn vị tư vấn của ADB sẽ tiếp tục hoàn thiện lại ý tưởng cho dự án Phát triển Thị trường điện khu vực ASEAN, dự kiến các ý tưởng và đề xuất này sẽ được ADB và nhóm chuyên gia tư vấn trình bầy tại cuộc họp GMS ETTF lần thứ 2 trong năm 2023 tại Campuchia vào tháng 12/2023 để các nước góp ý chính thức.